Episodische clusterhoofdpijn treft slechts ongeveer één op duizend mensen. Hoewel de aandoening dus erg zeldzaam is moeten de mensen die hieronder lijden vaak wel helse pijnen doorstaan die erg uitputtend kunnen zijn en die hen hinderen bij al hun dagelijkse activiteiten. We bekijken in dit artikel wat de typische symptomen zijn van deze ziekte, welke de mogelijke oorzaken zijn en welke behandelingen er voorhanden zijn.
Episodische clusterhoofdpijn: Wat zijn de symptomen?
Mensen met episodische clusterhoofdpijn hebben aanvallen van hoofdpijn aan één zijde van het hoofd, bij sommige mensen wisselt dit wel af en is het soms aan het voorhoofd of soms links en soms rechts. In het geval van de episodische vorm van CH treedt de pijn op gedurende 4 tot 12 weken per jaar en dan vaak in dezelfde periode, meestal in de zomer of in de lente. Dit in tegenstelling tot chronische clusterhoofdpijn die constant is maar die minder mensen treft. Ongeveer 80% van de mensen die aan de ziekte lijdt heeft te maken met de episodische vorm, bij de overige 20% is sprake van chronische vorm.
Tussen de periodes van deze vorm van CH zitten lange periodes dat de patiënt er geen last van heeft, meestal maanden maar soms ook jaren. Hoe het komt dat episodische clusterhoofdpijn zo aan bepaalde seizoenen gekoppeld is daar heeft de medische wetenschap nog geen antwoord op. Het zou iets te maken hebben met een deel van de hersenen, de hypothalamus genaamd.
Tijdens een periode van aanvallen ervaren sommige patiënten één aanval per dag terwijl het voor anderen soms wel tot acht keer per dag terugkomt. Een gemiddelde aanval duurt ongeveer één uur al rapporteren sommige patiënten ook aanvallen die tot wel drie uur lang duren. Meestal verdwijnt de pijn na een aanval vrij abrupt.
Andere typische symptomen van clusterhoofdpijn zijn een verstopte of loopneus. Vaak gaat ook het ooglid aan de zijde van het hoofd waar men de pijn ervaart een beetje hangen of wordt dit oog rood en waterig.
Wat zijn de oorzaken?
De exacte oorzaken van episodische clusterhoofdpijn zijn niet helemaal duidelijk. Wel is bekend dat de aandoening vaker terugkomt bij mensen waar de ziekte in de familie zit, ze vijf keer meer mannen dan vrouwen treft (dit in tegenstelling tot migraine) en dat ze ook vaker voorkomt bij mensen die roken. Het is eerder zeldzaam dat een kind de ziekte krijgt, het zijn bijna altijd volwassenen van 20 jaar of ouder die door de aandoening getroffen worden.
De achterliggende oorzaken zijn dan wel niet bekend maar er zijn wel een aantal zaken waarvan artsen hebben vastgesteld dat ze de directe aanleiding kunnen vormen voor een aanval van clusterhoofdpijn. Alcohol drinken is er daar één van, vandaar dat mensen met clusterhoofdpijn wordt afgeraden alcohol te drinken in periodes dat ze last hebben van aanvallen. Ook zaken die een sterke geur verspreiden zoals benzine, parfum, verf, bleekmiddelen of oplosmiddelen lijken bij veel patiënten aanvallen van CH op te wekken.
Omdat er een verband lijkt te zijn tussen roken en CH zullen artsen mensen met deze aandoening altijd aanraden te stoppen met roken.
Goed te behandelen
Episodische clusterhoofdpijn kan niet genezen worden. Wel bestaan er een aantal behandelingen die effectief zijn in het onder controle houden van de symptomen die met de aanvallen gepaard gaan.
Als iemand een aanval van CH voelt opkomen is het belangrijk snel in te grijpen. Vermits de ergste pijnen erg snel opkomen is de behandeling het meest effectief in de eerste 10 minuten dat een patiënt de aanval voelt opkomen. Klassieke pijnstillers werken daarvoor niet snel genoeg.
Wat wel goed lijkt te werken is het inhaleren van pure zuurstof op het moment dat men de pijn voelt opkomen. Hiervoor moet de zuurstof geïnhaleerd worden aan een tempo van 7 tot 12 liter per minuut. Mensen met deze aandoening kunnen dan ook aan hun arts een voorschrift vragen voor het gebruik van zuurstofflessen bij hen thuis.
Verder kunnen ook injecties met sumatriptan snel de pijn verlichten. Neussprays met dit middel of met zolmitriptan zijn soms effectief maar het duurt wel iets langer voor deze werken.
Tenslotte zijn er nog een aantal medicijnen die lijken te helpen bij het voorkomen van clusterhoofdpijn: verapamil en methysergide zijn de twee meest voorgeschreven middelen.